İçinde bulunduğumuz küresel ekonomik ve ticari konjonktür, denizcilik sektörünün ülkemiz ve dünya için ne kadar önemli olduğunu yansıtmaktadır. Endüstrinin güçlendirilmesini ve istihdamın artmasını sağlayacak temel günlük mal ve hizmet ticareti bu şekilde mümkündür.
Denizcilik deniz ticareti ve deniz mühendisliği başlıklarında küresel düzeyde deniz veya su yollarıyla bağlantılı geniş bir lojistik ağından oluşur. Endüstrinin günlük hayatımız üzerinde doğrudan bir etkisi vardır. Bu nedenle deniz taşımacılığı, tarih boyunca kıyı şehirlerini, ülkeleri ve kıtaları birbirine bağlayan önemli bir ulaşım ve ulaştırma kanalı olmuştur.
Deniz taşımacılığı ekonomik ve çevresel olarak seyahat etmenin veya bilhassa yüksek tonajda ticari malları taşımanın en verimli yolu olmakla kalmayıp, aynı zamanda dünya ticaret lojistiğinin yaklaşık %90’ı günümüzde uluslararası denizcilik endüstrisi tarafından gerçekleştirilmektedir. Bu bağlamda gemi inşaatı, deniz ticareti ve deniz mühendisliğinin etkisi bilinenin çok daha üzerinde bir kapsama sahiptir ve yaşam kalitemizi büyük ölçüde artırır.
Bilindiği üzere, denizciliğin sadece taşımacılık alanında %90’lara yaklaşan payına ve dünyada oluşturulan katma değerin %50’sinden fazlasının denizyoluyla taşınan mallardan ve hizmetlerden elde edilmesine rağmen, ülkemizdeki diğer stratejik ve öncelikli sektörler arasındaki hak ettiği konuma henüz ulaşamamıştır.
Tüm ülkelerce farklı amaçlarla uygulanan ve temelde ülkedeki ekonomik ve sosyal sorunların giderilmesini hedef alan devlet destekleri, kamunun piyasa mekanizmasına müdahale araçlarının en önemlilerinden biridir. Uygulama amacı, kullanılan enstrümanlar ve yöntem bakımından gelişmelere göre hızla adapte edilebilen dinamik bir müdahale aracı olması, devlet yardımlarını ekonomik ve sosyal sorunların çözümünde önemli bir konuma getirmiştir.
Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı, kalkınma planlarında ve yıllık programlarda öngörülen hedefler doğrultusunda yerli üreticilerin katma değeri yüksek yatırımlara yönlendirilmesi, üretimin ve istihdamın artırılması, uluslararası rekabet gücünü artırıcı, araştırma-geliştirme içeriği yüksek bölgesel yatırımlar ile stratejik yatırımların özendirilmesi, uluslararası doğrudan yatırımların artırılması, bölgesel gelişmişlik farklılıklarının azaltılması, kümelenmeye ve çevre korumaya yönelik yatırımlar ile araştırma ve geliştirme faaliyetlerinin desteklenmesi amacıyla Yatırım Teşvik Sistemi çerçevesinde yatırım cinsine bağlı olarak çeşitli destek unsurlarını yerli üreticilerimizin faydasına sunmaktadır.
Yatırım Teşvik Sistemi kapsamında yatırımın karakteristik özelliklerine göre belirlenen Genel, Bölgesel, Öncelikli, Stratejik ve Proje-Bazlı Yatırım Teşvikleri’nden faydalanma fırsatı yakalayan firmalarımız destek kapsamına göre aşağıdaki teşviklerden faydalanabilecektir:
- Katma Değer Vergisi (KDV) İstisnası: Yatırım Teşvik Belgesi kapsamında yurt içinden ve yurt dışından temin edilecek yatırım malı makine ve teçhizat ile belge kapsamındaki yazılım ve gayri maddi hak satış ve kiralamaları için katma değer vergisinin ödenmemesi şeklinde uygulanır.
- Gümrük Vergisi Muafiyeti: Yatırım Teşvik Belgesi kapsamında yurt dışından temin edilecek yatırım malı makine ve teçhizat için gümrük vergisinin ödenmemesi şeklinde uygulanır.
- Kurumlar Vergisi İndirimi: Vergi İndirimi; gelir veya kurumlar vergisinin, yatırım için öngörülen katkı tutarına ulaşıncaya kadar indirimli olarak uygulanmasıdır.
- Sigorta Primi İşveren Hissesi Desteği: Yatırım Teşvik Belgesi kapsamı yatırımla sağlanan ilave istihdam için ödenmesi gereken sigorta primi işveren hissesinin asgari ücrete tekabül eden kısmının belirli bir süre bakanlıkça karşılanmasıdır.
- Faiz veya Kar Payı Desteği: Yatırım Teşvik Belgesi kapsamında kullanılan en az bir yıl vadeli krediler için sağlanan bir finansman desteğidir. Teşvik belgesinde kayıtlı sabit yatırım tutarının %70’ine kadar kullanılan krediye ilişkin ödenecek faizin veya kâr payının belli bir kısmı Bakanlık tarafından karşılanmaktadır.
- Sigorta Primi İşçi Hissesi Desteği: Yatırım Teşvik Belgesi kapsamı yatırımla sağlanan ilave istihdam için ödenmesi gereken sigorta primi işçi hissesinin asgari ücrete tekabül eden kısmının 10 yıl süreyle bakanlıkça karşılanmasıdır.
- Gelir Vergisi Stopajı Desteği: Yatırım Teşvik Belgesi kapsamı yatırımla sağlanan ilave istihdam için ödenmesi gereken gelir vergisi stopajının asgari ücrete tekabül eden kısmının 10 yıl süreyle terkin edilmesidir.
- KDV İadesi: Sabit yatırım tutarı 500 Milyon Türk Lirasının üzerindeki Stratejik Yatırımlar kapsamında gerçekleştirilen bina-inşaat harcamaları için tahsil edilen KDV’nin iade edilmesidir.
- Yatırım yeri tahsisi: Yatırım Teşvik Belgesi düzenlenmiş stratejik yatırımlar, bölgesel ve öncelikli yatırımlar için Çevre ve Şehircilik Bakanlığınca (Milli Emlak Genel Müdürlüğü) belirlenen usul ve esaslar çerçevesinde yatırım yeri tahsis edilebilir.
Gemicilik sektöründe faaliyet gösteren kurumların söz konusu yatırımları hususunda geliştirilmiş destek fırsatlarından yararlanma imkânı bulunmaktadır;
Ülkemizin kalkınma stratejileri doğrultusunda bakanlıkça belirlenen öncelikli yatırım konuları, gemicilik sektörüne de hitap etmektedir. Böylelikle öncelikli konularda gerçekleştirilecek yatırımlar, yatırım yerine bakılmaksızın doğrudan 5. Bölge desteklerinden faydalanabilecektir. Bu bağlamda gemicilik sektöründe faaliyet gösteren firmaların aşağıda belirtilen konularda gerçekleştireceği yatırımlar, öncelikli yatırım olarak değerlendirilecektir.
- OECD tanımına göre yüksek-teknoloji sınıfına giren yatırımlar.
- Demiryolu, denizyolu veya havayolu ile yük ve/veya yolcu taşımacılığına yönelik yatırımlar.
- Maden Kanunu’na istinaden düzenlenmiş geçerli Arama Ruhsatı veya Sertifikasına sahip yatırımcıların ruhsatlı sahalarında yapacağı maden arama yatırımları.
Gemicilik sektöründe faaliyet gösteren ve Genel Yatırım Teşviki kapsamında desteklenen tersanelerin gemi inşa yatırımlarında Sigorta Primi İşveren Hissesi Desteği ile ilgili olarak;
Tamamlama vizesi şartı aranmaksızın belge konusu geminin yapımında istihdam edilen işçiler için ödenmesi gereken sigorta primi işveren hissesinin asgari ücrete tekabül eden kısmı bakanlıkça karşılanabilir. Gemi inşası devam etse dahi yatırıma başlama tarihinden itibaren en fazla on sekiz ay süreyle uygulanır. Ancak, yatırım süresi ve sözleşmesi devam eden yatırımlar da dahil olmak üzere Savunma Sanayii Başkanlığı ile imzalanan sözleşmeye istinaden gerçekleştirilecek projelerde bu destek yatırıma başlama tarihinden itibaren sözleşme süresi sonuna kadar uygulanır. Yat, yüzer tesis ve deniz araçları da bu kapsamda değerlendirilir. Maden arama yatırımlarında ise, bu desteğin uygulanmasına ikinci fıkrada belirtilen süreler dikkate alınarak tamamlama vizesi yapılmadan önce de başlanabilir.
Gelişen gemi inşa teknolojisine uyum sağlamak için altyapı yatırımlarını tamamlamakta zorlanan Türk tersaneleri, başlangıçta gemi inşa ve onarım işlerini eş zamanlı olarak gerçekleştirmek durumunda kalmıştır.
Türk gemi inşa sektörü, dünya pazarındaki gelişmelere paralel olarak, ürün çeşitliliğindeki gelişmeyle uyumlu olarak gemi inşaatı ve ihracatı kapasitesinde son yıllarda belirli bir düzeyde artış yaşamıştır. Böylelikle Türkiye, daha fazla niş pazarlara girmiş ve bu da Türk tersanelerinin uluslararası yeni gemi ticaretine artan katılımına önayak olmuştur. Buna paralel olarak, ihracat pazarına da giderek daha fazla nüfuz edecek olan denizcilik ekipmanı imalatı sektöründe de güçlü bir büyüme olmuştur. Bu gelişmeler kısmen tersanelerin stratejik konumunu, deneyimli işgücünü, üretim kalitesini ve Türkiye’nin Avrupa ile Orta Asya ve Orta Doğu ekonomileri arasındaki siyasi, kültürel ve ekonomik bir köprü olarak oynadığı önemli rolünü yansıtmaktadır.
Ticaret Bakanlığı, gemi ve yat sektöründe faaliyet gösteren ihracatçılarımızı yüksek teknolojili ve katma değerli ürünler ihraç etmeye yönelik yatırım, üretim, istihdam ve ihracat değer zincirinin tüm halkalarına yönelik politikalar oluşturularak Ar-Ge, inovasyon, tasarım, markalaşma ve hedef pazara giriş konularında ihracatçılarımızı desteklemek amacıyla; Gemi ve Yat Sektöründe Faaliyet Gösteren Şirketlere Tasarım Desteği imkanını sunmuştur;
Söz konusu desteğe göre firmaların 5 yıl boyunca alacakları tasarım hizmetine ilişkin giderleri %50 oranında ve yıllık 5.429.000 TL’ye kadar desteklenmektedir (Bu destek dışarıdan alınan tasarım desteğini ilgilendirmektedir).
Bakanlığımız ayrıca, deniz araçları imalatı yapan ihracatçılarımıza tasarım faaliyetlerini kendi bünyelerinde gerçekleştirmeleri halinde Tasarımcı Şirket ve Tasarım Ofisi Desteği’nden yararlanma imkânı sunmaktadır:
Destek kapsamında, tasarımcı şirketleri ve tasarım ofislerinin yurt dışında tanınmaları ve markalaşmaları amacıyla marka, patent, faydalı model, endüstriyel tasarım tescili ve marka tescilinin yenilenmesi/korunması giderleri, yurt dışı birim kira, temel kurulum, dekorasyon, konsept mimari çalışmaları ile birimlerin kiralanmasına ilişkin danışmanlık giderleri ile vergi/resim/harç giderleri, istihdam giderleri, danışmanlık, fuar ve tanıtım faaliyetlerine ilişkin giderleri 4 yıl süresince %50 oranında ve yıllık 9.047.000 TL’ye kadar desteklenmektedir.
Voytes, Türkiye’de büyüme ve ölçeklenme hedefiyle yatırım yapmayı planlayan yerli ve yabancı yatırımcıların Yatırım Teşvik süreçlerinde ve Ticaret Bakanlığı İhracat Destekleri Projeleri çerçevesinde, proje yaşam döngüsü boyunca stratejik kararlar alma konularında uçtan-uca tüm ihtiyaçlarının göz önüne alınarak azami faydadan yararlanmalarını sağlayan Danışmanlık hizmetleri ile; proje fikirlerinin analiz edilmesi, ihtiyaçların doğru tespit edilmesi, finansal analiz, takip ve sonlandırma işlemlerinde danışmanlık sunarak şirketlerin projelerinden minimum bütçe ile maksimum fayda elde etmelerine yardımcı olmaktadır.
